Beter een goede buur dan een verre vriend…
Iedereen kent dit adagium wel. Het heeft ook oude papieren. De wijze koning Salomo sprak er in zijn tijd al over: ‘Beter is een gebuur die nabij is, dan een broeder, die verre is’ (Spreuken 27:10b). Deze spreekwijze geeft de waarde van het hebben van goede relatie met de buren treffend weer. Helaas komt het maar al te vaak voor dat deze relatie wat minder goed is, soms zelfs met het treffen van elkaar bij de rechter tot gevolg. Het Burgerlijk Wetboek bevat de regels, waarop dan teruggevallen moet worden.
Burenrecht gaat over de bevoegdheden en verplichtingen van eigenaars van naburige erven, buren dus. De uitdrukking ‘naburigheid’ moeten we hierbij niet te beperkt uitleggen. Als er sprake is van handelingen of situaties bij een erf, die invloed hebben op een ander erf, dan is er al sprake van naburigheid, ook al liggen die erven niet naast elkaar. Burenrecht beperkt de vrije uitoefening van het eigendomsrecht meestal. Men dient dus rekening te houden met de ander en men is niet absoluut vrij te doen wat men wil. In het dichtbevolkte Nederland geeft het burenrecht een ordening en zodoende heeft het een maatschappelijke betekenis. Voor ons kleine dorp als Uddel is dat niet anders.
Hinder
De regels van burenrecht geven dus aan hoe iemand zich behoorlijk moet gedragen. Overlast of hinder veroorzaken is een bekend voorbeeld van onbehoorlijk gedrag. De wet bepaalt dat de eigenaar van een erf niet op een wijze die onrechtmatig is aan eigenaars van andere erven hinder mag toebrengen ‘door het verspreiden van rumoer, trillingen, stand, rook of gassen, door het onthouden van licht of lucht of het ontnemen van steun’. De juridische kwalificatie van hinder is een zogenaamde ‘onrechtmatige daad’.
Wateroverlast
Tussen buren kunnen ook veel problemen ontstaan door wateroverlast. Hierbij moet onderscheid gemaakt worden tussen verschillende situaties. ‘Lagere erven moeten het water ontvangen dat van hoger gelegen erven van nature afloopt’, stelt de wet. Dit is een duidelijke regel, die weinig toelichting vraagt.
Beplanting
Ook kunnen er discussies zijn over de beplanting. Dit is juridisch gezien vreemd, aangezien de wettelijke regeling hieromtrent zeer duidelijk is. Zo is het niet toegestaan binnen twee meter van de grenslijn van erven bomen te hebben. Tevens is het niet toegestaan binnen 0,5 meter van de grenslijn heesters of heggen te hebben. Uitgangspunt hierbij is het midden van de boom, heester of heg. Op deze regels bestaan wel een aantal uitzonderingssituaties, bijvoorbeeld wanneer de eigenaar van het naburige erf toestemming heeft gegeven, het naburig erf bestaat uit een openbare weg of openbaar water of wanneer de boom/heg/heester niet hoger is dan de scheidsmuur tussen de erven.
En zo zou ik nog wel even kunnen doorgaan. Wat te doen bijvoorbeeld bij overbouw, dreigende instorting van naastgelegen gebouwen, het gebruik van het erf van de buren voor het uitvoeren van werkzaamheden, het recht om eigen erf af te sluiten, inkijk van de buren, het plaatsen van een scheidsmuur? Ook hierin is de regeling in het Burgerlijk Wetboek in het algemeen heel duidelijk.
We kunnen uiteraard als individu in onze relatie met de buren een beroep doen op genoemde wettelijke regels. Veel beter is het echter om te blijven investeren in een goede relatie met onze buren en rekening met elkaar te blijven houden en de wettelijke regels slechts als een vangnet te zien. Een voorbeeld van hoe het niet moet is het organiseren van een bruiloft in de achtertuin van een woning, in de directe nabijheid van diverse woningen en een appartementencomplex met senioren. Dit vond enkele weken geleden achter mijn woning plaats. Vooraf werden de buren niet op de hoogte gesteld, de muziek was extreem luid en dit geluid stierf pas enkele uren na middernacht weg. Vele ouderen konden niet of pas heel laat slapen en sommige gebruikten zelfs watjes om het geluid niet te ver in de hersenpan te laten doordringen. Over hinder gesproken.
Het zou mooi zijn als we in ons dorp rekening met elkaar blijven houden en in gesprek met elkaar blijven, zonder direct te beginnen over rechten en/ of plichten. Wie kent niet de spreekwijze: ‘Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doet het ook een ander niet’? Of zoals het in de Bergrede staat vermeld: ‘Alle dingen dan, die gij wilt, dat u de mensen zouden doen, doet gij hun ook alzo’ (Mattheüs 7:12). Als we dit met elkaar in praktijk gaan brengen, kan een hoop onnodig leed worden voorkomen.
Willem Kok
